Ieder kind zit wel een keer niet lekker in z’n vel. Zeker met de (aankomende) pubertijd. Maar is dit nou normaal gedrag of moet je hier wat mee? We vroegen Anouk Sijbenga, Projectleider Jeugd en Ontwikkelingpsycholoog van Indigo West op welke signalen je als ouder moet letten bij je kind en wanneer je aan de bel moet trekken voor externe hulp.
- Mijn kind is bang en onzeker
Je kind durft opeens niet meer alleen naar school, of klampt zich aan je vast in publieke gelegenheden waar dit voorheen niet het geval was. Eerst was er nog plezier, nu niet meer. Het gaat vaak in combinatie met het uiten van negatieve gedachtes hierover zoals “ze vinden mij er toch lelijk uit zien”, “ik kan dit niet alleen” of “ik weet niet wat ik moet zeggen”.
- Mijn kind is somber
Je kind trekt zich terug. Het draagt dezelfde kleding voor meerdere dagen, geeft minder om hygiëne en doucht bijv. niet. Het directe gevolg van deze acties van je kind is dat je als ouder ook anders gaat gedragen. Je gaat hier bijvoorbeeld opmerkingen over maken of opeens extra vragen stellen en zo kun je samen in een negatieve spiraal belanden. Even een dipje kan, maar als dit meer dan twee weken aan houdt, is het belangrijk aan de bel trekken.
- Mijn kind heeft eetbuien of eet (te) weinig
De voorraadkast is opeens altijd leeg. Niet de gewone eetbehoeftes van een puber, maar echte ongecontroleerde eetbuien. Of je ziet je kind juist andersom schuiven met eten op het bord of liegen dat het al ergens anders avond gegeten heeft. Ook het volgen van een dieet en drinken van shakes is niet normaal voor kinderen en tieners. Problemen met eten komt vaker bij meisjes voor, maar zeker ook bij jongens. Gewichtsverlies of toename is niet altijd direct te zien en kan goed worden verhuld.
- Mijn kind is agressief
Nieuwe emoties horen bij de puberteit, waaronder ook meer bozer gedrag en afzetten tegen ouders. Maar waar het uit de hand loopt is als je kind vaker opeens van 0 tot 10 uitschiet. En niet alleen thuis, maar ook op school of op de sportclub en bij vrienden. Kinderen kunnen dit vaak goed zelf benoemen en geven aan achteraf spijt te hebben. Als ouder is het belangrijk om snel het complete plaatje te weten; hoe gedraagt je kind zich overal en is het echt structurele boosheid?
- Mijn kind hoort dingen die er niet zijn
Als je kind stemmen hoort die er niet zijn, of bijv. rook ruikt als er niets te ruiken valt zijn dit signalen die belangrijk zijn om in de gaten te houden. Op de kinderleeftijd lijken stemmen horen of dingen zien voor een aanzienlijk deel onschuldig, als kinderen er geen last van hebben en verder goed functioneren. Bij de overgrote meerderheid van de kinderen verdwijnt het vanzelf. In een onderzoek van Lisa Steenkamp waren de hallucinaties bij 80 procent van de 10-jarigen verdwenen op 14-jarige leeftijd. Als hallucinaties voorkomen in de adolescentie en zorgen voor angst of stress of samengaan met andere mentale problemen, is dat volgens Steenkamp juist wel reden om hulp te zoeken en een afspraak bij de huisarts te maken.
- Mijn kind doet zichzelf iets aan
Dit is iets waar je vaak later achter komt. Waar gedrag en gevoelens redelijk zichtbaar voor je kunnen zijn, wordt zelfbeschadiging vaak goed verborgen gehouden. Als je denkt dat er iets aan de hand is, kan je letten op bebloede kledingstukken of handdoeken. Of dat je kind bijvoorbeeld opeens altijd verhullende kleding draagt. Hoewel het belangrijk is dat er geen taboe op rust, is er soms sprake van het normaliseren van jezelf pijn doen. Probeer je kind altijd serieus te nemen, want wat er ook achter zit, het is een uiting van hulp nodig hebben.
- Lichamelijke klachten
Klaagt je kind over slecht slapen, misselijkheid of buikpijn? Laat je kind eerst checken bij de dokter of er niet iets medisch aan de hand is. Als dit is uitgesloten dan is het belangrijk om te kijken naar het stresslevel van je kind. Vooral bij jongere kinderen uit stress zich in lichamelijke klachten omdat ze de gevoelens nog moeilijk onder woorden kunnen brengen.
Ps. Als ouder ben en blijf je een rolmodel voor je kind. Ook als je kind een puber is en niets meer met je te maken wilt hebben, zelfs dan kijken ze naar je. Wees hiervan bewust, want de zichtbaarheid van jouw patronen thuis hebben dus daadwerkelijk invloed op hoe je kind zich gedraagt.
